باب: حمل
الرجال
للجنازة دون
النساء.
50. Cenazeyi Kadınların Değil Erkeklerin Taşıması
حدثنا
عبد العزيز بن
عبد الله:
حدثنا الليث،
عن سعيد
المقبري، عن
أبيه: أنه سمع
أبا سعيد الخدري
رضي الله عنه:
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال: (إذا
وضعت الجنازة،
واحتملها
الرجال على
أعناقهم، فإن
كانت صالحة
قالت: قدموني،
وإن كانت غير
صالحة قالت:
يا ويلها، أين
يذهبون بها،
يسمع صوتها كل
شيء إلا
الإنسان، ولو
سمعه صعق).
[-1314-] Ebu Said el-Hudrî r.a., Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'den şunu
rivayet etmiştir: "Cenaze hazırlanıp da erkekler onu taşımak için
omuzlarına aldıklannda şayet cenaze iyi bir kimse ise: 'Beni bir an önce
götürün' der. Şayet iyi bir kimse değil ise; 'Eyvah bana, beni nereye
götürüyorsunuz? der. Onun sesini insan dışında her şey duyar. İnsan onun sesini
duysaydı bayılırdı.
AÇIKLAMA: İbnü'r-Reşîd şöyle demiştir: "Bu hadis,
konu başlığında yer alan hükmü açık olarak ifade etmez. Çünkü hadiste hüküm,
şarta bağlı olarak ifade edilmiştir. Bu, hükmün yalnızca bu şekilde olacağı
anlamına gelmez. Hadiste "erkek" denilmiş olsa bile bu mefhum-ı
lakaptır.
İbnü'r-Reşîd ortaya koyduğu bu probleme kendisi şu şekilde cevap
vermiştir: Şari'in (Nebi s.a.v.'in) sözü, hüküm koyma şeklinde anlaşılmaya müsait
olduğu sürece yalnızca durumu haber vermeye hamledilmez. Nitekim Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem ifadesinde
müşakele yapmamıştır. Bu, hükmün yalnızca erkeklere özgü olduğunu
göstermektedir. Yine "Eşyada aslolan mübahlıktır" prensibi gereğince
kadınların da cenazeyi taşıyabileceği gibi bir sonuç ilk bakışta mümkün görünse
de, bu şu durumla çelişmektedir: Cenazenin omuzda taşınması, cenazenin süratli
bir şekilde kabre götürülmesi emri şayet kadınlar tarafından yapılırsa bu,
çoğunlukla kadınların vücudunun açılmasına sebep olur. Bu ise kadınlar için
farz olan örtünmeye aykırıdır. Ayrıca kadınlar genelde ölüm olayına karşı
erkeklerden daha dayanıksızdır. Ölümü görmede bu şekilde zayıf olan kadınlara
bir de ölüyü taşıttırmak nasıl söz konusu olabilir? Yine şayet cenazeyi
kadınlar taşıyacak olursa taşıma, yere koyma vb. durumlarda onların
bağırıp-çağırması vb. kötülüklerin meydana gelmesi her zaman mümkündür.
Aslında kadınların cenazeyi taşımasını bundan daha açık biçimde
yasaklayan bir hadis bulunmakla birlikte Buharî kendi şartlarına uymadığı için
onu almamıştır. Enes'İn rivayet ettiği hadis şöyledir: Resulullah sallallahu
aleyhi ve sellem İle birlikte bir
cenazeye katıldık. O sallallahu aleyhi ve sellem kadınları görünce:
"Cenazeyi siz mi taşıyorsunuz?" diye sordu. Onlar: "Hayır"
dediler. Nebi: "Cenazeyi siz mi defnediyorsunuz?" diye sordu. Onlar:
"Hayır" dediler. Bunun üzerine Nebi: "Öyleyse ecriniz olmadığı
halde dönün" buyurdu.
Nevevî, el-Mühezzeb'in şerhi (el-Mecm ü'da) alimler arasında bu
meselede görüş ayrılığı bulunmadığını nakletmiştir. Bunun sebebini yukarıda
belirttik. Ayrıca cenazeye erkeklerin katılması şarttır. Kadınlar bunu
taşıyacak olsa, bu erkeklerle kadınların birbirine karışmasına, dolayısıyla da
fitneye yol açar.